Podcast Over Onderwijs & Opvoeding
Research Institute Child Development and Education
Deze inspirerende podcast richt zich op professionals en beleidsmakers, en iedereen die meer wil weten over onderwijs en opvoeden. Podcastmaker Tjip de Jong gaat hiervoor in gesprek met onderzoekers van het Research Institute of Child Development and Education aan de Universiteit van Amsterdam en met externe experts.
#20 Leren van je eigen les: docentonderzoek als professionaliseringstrategie in het hoger onderwijs
In deze podcast duiken we in het thema docentprofessionalisering in het hoger onderwijs. Steeds meer universiteiten omarmen het concept van Scholarship of Teaching and Learning (SoTL) als een veelbelovende professionaliseringsstrategie. Simpel gezegd: door docenten onderzoek te laten doen naar hun eigen onderwijspraktijk, krijgen zij de kans om zowel hun eigen vakmanschap als docent als hun onderwijs continu te verbeteren.
In deze aflevering gaat Tjip de Jong in gesprek met Svenne Groeneweg, promovenda aan het Teaching & Learning Centre van de UvA. Samen verkennen ze hoe SoTL er in de praktijk uitziet, wat het kan opleveren, en welke uitdagingen er nog liggen. Een boeiende aflevering voor iedereen die geïnteresseerd is in onderwijsvernieuwing en docentontwikkeling!
#19 De relatie tussen maatschappelijke kosten, werkloosheid en geestelijke en fysieke gezondheid
In deze podcast over nieuwe inzichten over de relatie tussen maatschappelijke kosten, werkloosheid en geestelijke gezondheidsproblemen gaat Tjip de Jong in gesprek met Geertjan Overbeek en Jana Runze. In de publicatie Does child abuse predict a population segment with large economic burden presenteren ze nieuwe inzichten over de relatie tussen maatschappelijke kosten, werkloosheid en geestelijke gezondheidsproblemen. In deze podcast bepreken we de belangrijkste uitkomsten van de studie, de relevantie, methodologische opzet en de implicaties voor beleid en vervolgonderzoek.
#18 Een mix van genen en omgeving: wat beïnvloedt oudergedrag en ontwikkeling van het kind
In deze podcast over ouderschap, opvoeden en opgroeien gaat Tjip de Jong in gesprek met Jana Runze, die eind maart 2024 is gepromoveerd op een proefschrift getiteld Genetic, cognitive and intervention effects on parenting, child attachment and children’s psychobiology.
Binnen de brede context van ouderschap waren de belangrijkste vragen van dit proefschrift wat de (genetische) bepalende factoren zijn van ouderlijke rapporten en gedrag en in hoeverre ouders en genen bepalende factoren zijn van de gehechtheid en psychobiologie van kinderen.
#17 Hoe kunnen we curricula meer betekenisvol en inclusief maken?
Naar aanleiding van de start van het Research Centre Curriculum Studies (RCCS) gaat deze podcast over een literatuurverkenning van wat curricula inclusiever en betekenisvoller kan maken. Het RCCS is een samenwerkingsverband tussen Stichting Leerplanontwikkeling (SLO) en de Universiteit van Amsterdam, Afdeling Pedagogische en Onderwijswetenschappen. Het doel van samenwerking in dit onderzoekscentrum is om factoren die curriculumkeuzeprocessen beïnvloeden inzichtelijk te maken en deze processen te verbeteren.
Gasten zijn Arthur Bakker (directeur van het nieuwe RCCS), Juliëtte de Groot (onderwijsassistent Mundus College) en Süleyman Turşucu (docent Wolfert Tweetalig en vakdidacticus natuurkunde bij het Instituut voor Lerarenopleidingen (ILO)).
#16 Stress & Leren bij docenten en bij leerlingen
In deze podcast gaan we het hebben over stress en leren. Docenten die meer veerkracht ervaren, geven aan minder stress te ervaren dan hun collega’s. Het onderzoek naar stress en veerkracht bij docenten is voornamelijk gebaseerd op verschillen tussen docenten, over hoe stress en veerkracht met elkaar samenhangen is weinig bekend. Meer onderzoek hiernaar is belangrijk, omdat het helpt te bepalen of interventies zich vooral moeten richten op het verminderen van stress of het vergroten van veerkracht. Wat is stress? En hoe ontwikkelt stress zich bij leraren? En bij leerlingen? Welke rol speelt veerkracht? En welk effect heeft stress eigenlijk op hoe we onszelf ontwikkelen?
Hierover gaat Tjip de Jong in gesprek met Dr. Joost Jansen in de Wal, universitair docent bij het onderzoeksinstituut Child Development and Education en Thijmen van Alphen, promovendus bij het onderzoeksinstituut Child Development and Education.
#15 Veilige Start: aandacht voor kwetsbare (jonge) moeders met een licht verstandelijke beperking en meerdere en complexe problemen, en hun baby's
Deze podcast belicht de doorontwikkeling en effectiviteit van de interventie 'Veilige Start', gericht op kwetsbare jonge moeders met een licht verstandelijke beperking en complexe problemen, en hun baby's. Experts zoals Maroesjka van Nieuwenhuijzen, een bijzonder hoogleraar in LVB en ouderschap, Annick Zijlstra, die promotieonderzoek doet naar de interventie, en Maartje Snelders, projectleider bij Veilige Start, delen inzichten over het ondersteunen van deze gezinnen tijdens de zwangerschap tot de eerste 6 maanden van het kind. De podcast richt zich op wat er nodig is vanuit zowel experts als de opvoedomgeving en het sociale netwerk om een veilige omgeving te waarborgen.
#14 Jongeren en de invloed van digitale media en technologie
In deze podcast staat de invloed van technologie en digitale media op de jeugd centraal. Hoe worden jonge mensen beïnvloed en ‘gevormd’ door de digitale wereld? Hoe navigeren ze tussen de offline en online wereld? En hoe maken we ze weerbaarder?
Gasten in de studio zijn Geertjan Overbeek, Hoogleraar Preventieve Jeugdhulp en Opvoeding. Eline Smit, Universitair Hoofddocent Gezondheidscommunicatie bij de afdeling Communicatiewetenschap en Helle Larsen, Universitair Hoofddocent bij Ontwikkelingspsychologie. Alle drie zijn ze verbonden aan de Faculteit Maatschappij en Gedrag van de UvA, vanuit verschillende onderzoeksinstituten. Zij werken samen aan onderzoeken binnen Research Priority Area Youth Digitality.
#13 Geen prestatie zonder relatie: het belang van een goede relatie tussen leerkracht en leerling voor leerprestaties
In deze podcast staat de relatie tussen de leerling en leerkracht centraal als voorwaarde om te leren in de klas. Te gast in deze aflevering zijn Helma Koomen, hoogleraar Professionele Pedagogische Relaties, Mirella van Minderhout , trainer, supervisor en cognitief gedragstherapeut, en Debora Roorda, universitair docent bij de afdeling Pedagogische en Onderwijswetenschappen.
Vragen die in deze podcast voorbijkomen zijn: Waarom is de relatie tussen de leerkracht en leerling belangrijk voor het functioneren van kinderen op school? Hoe hangt deze relatie samen met leerprestaties? Wat bedoelen we met betrokkenheid (engagement) en hoe hangt dit samen met leren in de klas? En op welke manier kan je als leerkracht werken aan de relatie met je leerlingen? Aan de hand van de nieuwste inzichten uit wetenschappelijk onderzoek gaan we over deze thema’s in gesprek.
#12 Gewetensontwikkeling en jeugddelinquentie: handvatten voor diagnostiek van het geweten
In deze podcast gaan we het hebben over de ontwikkeling van het geweten en jeugddelinquentie. De vraag die centraal staat in deze aflevering is: welke kennis is nodig om gewetensontwikkeling van jongeren beter te begrijpen en hoe kun je eventuele interventies hierop afstemmen.
Hoe kan het dat een jongen van 15 liefdevol voor zijn zieke oma zorgt, terwijl dezelfde jongen met bruut geweld een oud vrouwtje op straat van haar tas berooft? Hebben we hier te maken met een gewetenloze crimineel in de dop of met een lieve jongen die eenmaal een misstap begaat? Dit is een citaat uit het boek Morele ontwikkeling en jeugddelinquentie van bijzonder hoogleraar Frans Schalkwijk. Het boek is aanleiding om een gesprek te voeren met hem en met promovenda Julia Tiemersma, die onderzoek doet naar een diagnostisch meetinstrument voor gewetensontwikkeling. Frans Schalkwijk is bijzonder hoogleraar gewetensontwikkeling aan de Universiteit van Amsterdam.
#11 Jongeren en kinderen in de asielprocedure in Nederland
In deze aflevering gaan we het hebben over betekenisvolle participatie van vluchtelingenkinderen en jongeren in de asielprocedure. Recent onderzoek laat zien dat de asielprocedure ingewikkeld is voor kinderen en jongeren. Dat zorgt bijvoorbeeld voor veel spanning en onzekerheid voor de alleenstaande of begeleide minderjarige vluchteling. Te gast zijn: Stephanie Rap, onderzocht de participatie van kinderen in de asielprocedure (gefinancierd door NWO) en is gespecialiseerd in jeugdrecht en kinderrechten. Ramona Stael, schoolleider in het voortgezet onderwijs in Arnhem is eindverantwoordelijk voor een vmbo, ISK (Internationale Schakelklas) en Oekraïne school. Abdi Rachman Giire. Abdi studeert Social Work aan de HvA en is zwemleraar bij zwemschool Druppel. Hij heeft meegedaan met friend4friend en loopt daar momenteel stage.
#10 Wat werkt tegen pesten?
Pesten komt helaas nog steeds veel voor. In bijna elke klas zijn wel enkele jongeren betrokken bij pesten. Uit onderzoek weten we dat pesten zeer negatieve gevolgen kan hebben voor kinderen en jongeren die ermee te maken krijgen. Maar, wat valt er allemaal tegen te doen? En waar zijn onderzoekers op dit moment mee bezig op het gebied van pestonderzoek?
In deze podcast vertellen bijzonder hoogleraar Minne Fekkes en promovendus Maud Hensums over hun eigen onderzoeken op het gebied van pesten en de meest recente ontwikkeling op dit onderzoeksgebied.
Voor meer informatie over dit onderwerp:
- https://www.uva.nl/content/nieuws/hoogleraarsbenoemingen/2020/05/minne-fekkes-bijzonder-hoogleraar-sociale-vaardigheden-en-weerbaarheid.html
- https://www.uva.nl/shared-content/faculteiten/nl/faculteit-der-maatschappij-en-gedragswetenschappen/nieuws/2022/09/op-de-middelbare-school-speelt-sociale-status-een-grote-rol-bij-pesten.html
#9 Het scheiden van broers en zussen bij een gezamenlijke uithuisplaatsing
Over de consequenties van het gescheiden plaatsen van kinderen is nog weinig bekend. Op basis welke overwegingen wordt zo'n besluit genomen? In deze aflevering staat het gescheiden plaatsen van broers en zussen bij gezamenlijke uithuisplaatsing centraal. Uit recent onderzoek is naar voren gekomen dat 35-50% van de broers en zussen gescheiden werden geplaatst, maar hierbij was niet duidelijk of deze gescheiden plaatsingen kwamen door praktische belemmeringen of door contra-indicaties voor het samen plaatsen.
Uithuisplaatsing is een ingrijpend laatste redmiddel om ervoor te zorgen dat het kind veilig is en zich goed kan ontwikkelen, of om een kind een behandeling te geven die anders niet mogelijk is. Bij een uithuisplaatsing is het advies is om broers en zussen waar mogelijk samen te plaatsen. Forensisch orthopedagogen van de Universiteit van Amsterdam onderzochten hoe vaak broers en zussen toch worden gescheiden en wat hiervan de redenen zijn.
Hierover gaan we verder in gesprek met Isidora Stolwijk, junior-onderzoeker bij het Kohnstamm Instituut, Kimberly Putnam, jeugdconsulent op gemeentelijk niveau en Bjorn Ridderbos. Hij zat sinds zijn negende in de pleegzorg en verbonden geweest aan de Nederlandse Vereniging voor Pleeggezinnen (NVP), specifiek Jongwijs, een dochterorganisatie om jongeren de pleegzorg te laten vertegenwoordigen.
Voor meer informatie over het onderzoek naar gescheiden uithuisplaatsing:
#8 Leren redeneren over maatschappelijke vraagstukken
Er komt in het middelbaar onderwijs steeds meer nadruk op het leren redeneren over maatschappelijke vraagstukken. Hier horen bekwaamheden bij als kritisch kunnen denken, causaal redeneren en bijvoorbeeld het op waarde kunnen schatten van beschikbare informatie en bronnen. Dit leerproces begeleiden vraagt veel van docenten.
Er zijn nog maar weinig onderwijsmaterialen beschikbaar voor deze complexe vaardigheid die leerlingen en docenten kunnen ondersteunen. In deze podcast komen verschillende methodes en aanpakken voorbij, die onderbouwd worden met methodologie, onderwijsvisie en voorbeelden.
In de studio zijn Floor Rombout, filosofiedocent op het Hermann Wesselink College in Amstelveen, Thomas Klijnstra, docent maatschappijleer op het Adriaan Roland Holst college in Hilversum en vakdidacticus maatschappijleer aan de Universiteit van Amsterdam en Gerhard Stoel, universitair docent gamma didactiek aan de Radboud Docentenacademie in Nijmegen.
#7 Innovaties in de jeugdzorg: veilig oefenen met een virtual reality bril
Het zijn twee begrippen die je misschien niet snel aan elkaar zult koppelen: innovaties en jeugdzorg, maar het tegendeel is waar. Denk bijvoorbeeld aan een online wereld waar kinderen middels een rollenspel kunnen oefenen met de ondersteuning van een behandelaar. Of het gebruik van virtual reality om heel specifiek hulp te kunnen bieden wanneer een kind aggressief begint te worden. Dat is de vraag in deze podcast: hoe werkt dit in de praktijk? En hoe doe je hier als wetenschapper onderzoek naar?
#6 Hoe geef je als school invulling aan burgerschap?
Remmert Daas, Edwin Slijkhuis en Marian van den Berge praten over de nieuwe wet ter verduidelijking van de burgerschapsopdracht aan scholen die halverwege 2021 in werking gegaan en die scholen verplicht om invulling te geven aan burgerschapsonderwijs. Wat wordt daaronder verstaan en hoe gaan scholen om met onderwerpen als democratie, vrijheid van meningsuiting, homoseksualiteit en bijvoorbeeld antisemitisme of vreemdelingenhaat? Met de recente coronapandemie is deze uitdaging misschien nog wel scherper zichtbaar geworden.
#5 Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam - project ‘Gelijke onderwijskansen’
In deze podcast gaat Tjip de Jong in gesprek over de Werkplaats Onderwijsonderzoek Amsterdam (WOA) en specifiek over het project ‘Gelijke onderwijskansen’. Het is een bijzonder samenwerkingsinitiatief van basisscholen in Amsterdam, Zaandam en Almere samen met de Universiteit van Amsterdam, Hogeschool van Amsterdam en het Kohnstamm Instituut. Het doel is om in co-creatie interventies te ontwikkelen die in basisscholen een positief effect hebben op de kwaliteit van het onderwijs.
#4 Seksuele en genderdiversiteit: Kunnen we met Paarse Vrijdag heteronormativiteit doorbreken?
De 2e vrijdag van december is het Paarse Vrijdag. Op veel scholen wordt er dag stilgestaan bij seksuele en genderdiversiteit. Het doel van deze actiedag is om LHBTIQ+-jongeren te laten weten dat ze oké zijn en erbij horen. Aanleiding voor een gesprek met wetenschappers Loes van Rijn-van Gelderen, Laurens Buijs en Henny Bos over inclusie, gender en diversiteit op school en in de leefomgeving van kinderen.
#3 Spreken we op school alleen Nederlands, of maken we gebruik van meertaligheid in de klas?
Joana Duarte, Ellen-Rose Kambel, Eke Krijnen bespreken meertaligheid in het onderwijs. In het klaslokaal in Nederland wordt in de regel Nederlands gesproken. Ook door kinderen die andere talen beheersen. Voor veel mensen staat dit niet ter discussie, maar het is de vraag of dit zo logisch is. Want waarom zouden we de thuistalen van kinderen niet ook benutten in de klas?
#2 Onderwijs en opvoeding tijdens coronacrisis: wat doet onderwijs op afstand met docenten en leerlingen?
Frank Cornelissen, Geertjan Overbeek en Floor van Rooij bespreken de gevolgen van de coronacrisis voor school, ouder, kind en hulpverlening. Hoe gaven leerkrachten vorm aan het onderwijs op afstand en hoe heeft dit het welbevinden van leerlingen beïnvloed?
#1 Welk effect heeft de coronacrisis gehad op de veerkracht en kansen(on)gelijkheid van jongeren en volwassen?
Lisa Gaikhorst, Femke Scheffers en Levi van Dam gaan dieper in op het welzijn van leerlingen in het basisonderwijs en bespreken de effecten van social distancing op jongeren en volwassenen. Wat is er de komende periode nodig om de kansengelijkheid te verbeteren en welke interventies zijn veelbelovend voor het welzijn en welbevinden van jongeren?